Toprak İşçiliği

Toprak işçiliğinin tarihi

Toprak işçiliği ilk insanla birlikte başlamıştır. insan oğlu sıvı şeyleri taşımak ve saklamak için bir arayış içine girmiş bunun  neticesinde de topraktan ilk zamanlar şekilsiz olsa da ihtiyaçlarını giderecek aletleri  elde etmiştir. Bundan sonrada yüzyıllar boyunca  kap, kacak yapımında kullanılmış, yapı malzemesi olarak ana unsur olmuştur.

Toprak işçiliğinin Eski yunan uygarlığında ve Çinde heykel ve vazolarda Mezopotamya ve İran da yer karosu olarak orta Amerika da heykelcilikte M.Ö. 5000 yıllarına kadar sanat eseri olarak kullanıldığı bilinmektedir. Yine Etrüskler, Sümerler ve Mezopotamya uygarlıklarında heykel ve lahit yapımında , kap,kacak yapımında kullanılmıştır. Ortaçag Avrupa sın da  (İtalya, Almanya) inşaat malzemesi olarak taş yerine ve heykelcilikte kullanmışlardır.

Bulunduğumuz coğrafyada şimdiye kadar bir çok farklı kültürlerin yaşamış olması nedeni ile yapılan arkeolojik kazılar neticesinde  toprak işçiliğinin tarihi ile ilgili birçok bilgiye ulaşılmıştır. Yurdumuzda Çatalhüyük, hacılar, Yassı höyük, demirci höyük…gibi bir çok yerindeki kazılarda bulunan tapraktan yapılmış eserler tarihe ışık tutmuştur.  M.Ö. 3500 Kalkalitik devri, M.Ö. 2500 – 1000 Truva ve Hitit, M.S. 11-13 yüzyıllar da Selçuklu ve M.S. 12 - 15 yüzyıllar da Osmanlılar belirli dönemlere damgasını vuracak eserler meydana getirmişlerdir. Anadolu da , Ankara, Sakarya, afyon, Eskişehir, Kütahya ve Denizli  bölgesinde büyük uygarlık kuran Frigler’in M.Ö. 8 yüzyıl ortaların’a kadar giden bu sanattaki düzeyleri  yassı höyük kalıntılarında çıkan kap, kaçak ile anlaşılmaktadır.

Yine Konya arkeoloji müzesinde yaptığımız araştırmalara göre M.Ö. 3000-2000 yıllarına ve Asurlulara ait olduğunu gördüğümüz Karahüyük kazılarında çıkan malzemeler son yüzyılda topraktan yapılan malzemelerle büyük benzerlik göstermektedir. Asurlular dönemine ait birçok desti , bardak, tas, tabak, çaydanlık, süzek,banyo küveti…gibi tüm ev aletlerinin  çokluğu toprak işçiliğinin ne kadar yoğunlukta kullanıldığını göstermektedir.

Yapılan bu eserler değişik teknikler ve değişik malzemeler kullanılarak günlük yaşamda, süsleme sanatında ve yapı sektöründe kullanılan birçok malzemeler üretilmiştir. Bunlar tuğla, kiremit, seramik , porselen, çini eserler olarak adlandırılmaktadır.

Çini kelimesi, kelime açısından bakıldığında sanki Çin den gelme bir sanat intibaı verse de bu sanatın Türklere özgü bir sanat olduğu tüm sanat tarihi uzmanları tarafından kabul görmüş bir gerçektir. Çinicilik, Orta Asya’da  yapılan seramik sanatının bir koludur.

Testicilik

Anadolu da çok eski zamanlardan beri yapıla gelen el sanatlarından birisidir. Killi toprağın su ile karıştırılarak özlü çamur haline getirilen hammaddenin elle veya alet yardımı ile (Küp, testi,  bardak, çanak, çömlek, tabak, saksı gibi  şeyleri yapma sanatı  olarak adlandırılır. Anadolu da üretilen testi veya çömlekler kullanılış amacına göre sırlı ve sırsız olarak yapılmaktadır. Meydan fırınlarında pişirilerek kullanıma hazır hale getirilmektedir. Günümüzde eski fonksiyonunu kaybeden testicilik sanatı  yurdumuzda pek az yörede ve sayıda usta ile yaşam mücadelesi vermektedir. 

Sille de halkın geçim kaynağı alanları  çiftçilik ,toprak işçiliği, taş işçiliği,halıcılık son dönemlerde de inşaat ustalığı ve nakliyecilik bunlara dahil olmuştur. Toprak işçiliği memleketimizde  bir çok yerde olduğu gibi Sillede de yapılmış ve bu mesleğin geleceğine ışık tutacak seviyeye ulaşmıştır. Silleli ustalar sille ve civarlarında olduğu gibi yurdun birçok yerine bu mesleği taşımışlardır.Toprak işçiliğinin Sillede ne zaman başladığı kesin olarak bilinmemekle beraber başlangıcı Neolitik çağa, mezepotamya da büyük uygarlık kurmuş sümerlere kadar dayanmakta olduğu ve Mezepotamyadan silleye göçler vasıtası ile geldiği sanılmaktadır. Sümerlerin toprak işçiliğindeki düzeyi zamanımıza kadar ulaşan çeşitli kalıntılardan anlaşılmaktadır.Sillede toprak işçiliği geleneksel bir sanat haline gelmiştir. Bu sanatın yapıldığı imalathanelere sille dilinde Kâr-hane (gelir elde edilen yer ,işyeri) denmektedir.

Son dönemlere kadar babadan oğul a geçen bir meslek haline gelip bazı ailelerde 3-4 kişinin birden aynı meslekte usta olduğu yaygın bir iş kolu haline gelmiştir. Yaklaşık 1960 lı yıllara kadar sille içinde ve konya da faaliyet gösteren 15 civarında toprak işleme imalathanesi olduğu ustaları tarafından bilinmektedir. Bu derece yaygın olması na rağmen sanayide yapılan atılımlarla birlikte plastik cam ve çelik eşya sanayiinin ilerlemesi tüm yurtta olduğu gibi sillede de bu iş kolunun gerilemesine ve imalathanelerin birer birer kapanmasına sebep olmuştur. Günümüz de sille ve sille kırında bu imalathanelerin sayısı bir elin parmaklarını geçmemekte ve bilfiil iştigal edenlerin sayısı da 8-10 u geçmemektedir. Yukarıda bahsettiğimiz vechile bu işle iştigal eden silleli ustalar ve yardımcıları bahar ile birlikte sille dışına çıkarak 6 aylık bir çalışma içine girerlerdi. Bu çalışma bazen yurdun herhangi bir köşesi olduğu gibi yurt dışına giden ve mesleğini orada icra eden ustalarda vardı. Bunun sebebi tabiiki Sille civarlarında üretimin çok olması ve ulaşımın ve taşımanın  kısıtlı olması sebebi ile imal edilen malzemenin satılamamasıdır. Toprak işçiliği ile uğraşan ve gurbete giderek 6-7 aylık süre ile evinden uzak hasret dolu bekleyişler va ayrılıklar ancak kışın gelmesi ile son bulurdu. Silleli şairler bu ayrılık,hasret ve bekleyişi gönüllerinde açan bir gül gibi herkese sunmuş herkesin aynı özlem ve hasreti gönül aleminde yaşatmasına ve aynı duyguları tatmasına vesile olmuşlardır. Bildiğiniz gibi sillede bir çok şair ve aşık hayat bulmuş bunları sitemizde başka başlıklar altında ele alacağız.

Silleli toprak ustalarının genel de salihli ,turgutlu, menemen,gölbaşı,çubuk,nazilli,ve alaşehir gibi yurd köşelerinde imalathaneler açtıkları veya mevcut imalathaneler de çalıştıkları nı biliyoruz. Bunların dışında da birçok yerde çalıştıkları bilinmektedir.

Toprak İşçiliğin de Terimler

Tüm sanat dallarında olduğu gibi toprak işçiliğinin de kendi sanatına özgü birçok terim,isim ve deyimleri var. Bu bölümde Konya/Sille de kullanılan bazı terim ve isimler den bahsedeceğiz.

Curalı küp	Toprak işçiliğinde yapılan en büyük küp (Bu küp 3 aşamada yapılır.)
Poçi	Testi çeşidinin en küçüğü.
İkisi birlik	Bardağın bir büyüğü
Testi	En büyük su kabı bu genellikle ülüksüz olur. ülük de takılabilir
Ülük	Su kaplarına yapılan sıvının düzenli akmasını sağlıyan silindir şeklinde ortası delik parça
Bardak	Poçinin bir büyüğü su kapı ,bu ülüklü de olabilir
Zuvala	Büyük küpler de ilk aşamadan sonra yapılan ilavenin yapılması için yapılan çamur
Sahtiyan	Yapılan kabı düzlemek için kullanılan ortası delik 2 tarafı inceltilmiş tahta parçası
Gılina	Ustanın kabın yapımı aşamasında elinde veya su abında kalan özleşmiş çamur parçaları
Tezğah	Toprak işçiliğinde kullanılan ayakla çevrilenbir platform, bir mil ve buna bağlı başlıktan oluşan bir düzenek
Kulp	Kap kacağın kolay taşınması için tek veya iki tarafına yapılan tutacak yer
Çeşni	Fırınlama esnasında kullanılan pişirme şekli
Künte	Yapılacak kaba yetecek miktarda ki çamur parçası
Mil	İnce kum
Ocak	Toprak kabın pişirildiği yer
Horasan	Şimdiki Çimento nun yerini tutan bir madde.Kumla karıştırılarak su yolu için döşenen künklerin yapıştırılmasında kullanılır
Timin	Ağzı açık mamüllerde kullanılan bir ölçü birimi
Karpuzeki	Topraktan yapılan su içme kabı ( şimdiki su bardağı)
Kerevit	İşlenen mamülün güneş ve rüzgardan korunarak kuruması için konulan bir tür raf
Künk	Topraktan yapılan bir çeşit boru (su dağıtımında veya baca yapımında kullanılan boru)

 

Toprak

İnsan varlığının ana maddesi olan toprak, aynı zamanda onun ve tüm canlıların varlığını devam ettirebilmesi  için gerekli olan , hava ve su gibi vazgeçilmez unsurlardan biridir. Toprak, tüm canlıların beslendiği kaynakların ana deposu ve yeryüzünün üst kısmını kaplayan gevşek bir örtüdür.

1 cm. kalınlığındaki bir toprağın ulaşabilmesi için birkaç yüz yılın geçmesi gerekiyor.

Toprağı meydana getiren 4 ana madde vardır. Bunlar hava, su, mineraller ve organik maddelerdir. Hava ve su topraktaki canlıların yaşayabilmesi için gereklidir. Mineraller topraktan en çok bulunan kısımdır. Bunlar  değişik ebatta ve tanecikler olarak bulunan kum, kil, ve silt ler dir. Kum ve silt ler toprağın havalanmasını kil ise toprağın içinde suyun tutulmasını sağlar. Organik maddeler ise toprakta daha önce ölmüş olan bitki ve hayvan kalıntılardır. Humus olarak ta adlandırılırlar.

Toprak, kayaların yağmur, rüzgar,……gibi tabiat olaylarının aşındırması ile ufalanması sonucu    meydana  gelmektedir. Meydana gelen bu topraklar farklı özelliklere sahip olmakla beraber hepside toprak olarak adlandırılırlar. Topraklar özellikleri bakımından  7 ana başlık altında toplanabilir.

Bunlar  1. Taşlı topraklar 2.  Kumlu topraklar 3.  Tınlı topraklar 4. killi topraklar 5. manlı topraklar 6. humuslu topraklar 7.  kireçli topraklar olarak adlandırılırlar. Konumuz toprak işçiliği olduğu ve toprak işçiliğinde kullanılan toprak ta killi topraklar olduğu için bu toprak üzerinde ayrıntıya gireceğiz.

Killi topraklar

İçeriğinde kil miktarı fazla olan (yarıdan fazla) topraklara killi topraklar denir. Kil küçük tanecikli bir yapıya sahip olduğundan  bu tür toprakların geçirgenliği çok azdır, su tutma kapasitesi ise çok yüksektir. Bunlar ağır topraklardır ve işlenmeleri zordur. Bu özelliklerinden dolayı zor mayalanırlar. Mayalanmadan işlenmek istenirse toprağın yapısında bozulmalar olur. Yağışsız zamanlarda toprak çok serleşir.Bu topraklar dünyanın ana maddesidir. Killer plastik özelliğine sahiptirler ve bu yüzden şekillendirilme imkanları vardır. Bunlar belirli sıcaklıkta pişirilmesi sonucunda çok sağlam, sert bir yapıya sahip olurlar.

Killi topraklar toprak işçiliğinde (tuğla, kiremit, küp,testi,yapımında seramik, heykelcilik, ..gibi alanlarda) kullanılmaktadır.

Toprağın Başından Geçenler

Yurdumuzun bir çok bölgesinde topraktan imal edilen kap kacak yapımı çok eski zamanlardan beri yapıla gelmiş tir. Bilindiği gibi Konya da bu işten geçimini sağlayan ve nerede ise her hanede yetişmiş en az bir testici ustası  olan eski sille nahiyesi yakın zamana kadar bu işi devam ettirmiştir. Toprak kapların yerini çelik cam ve plastiğin alması ile bu işi yaparak geçimini sağlayan kesim asgari seviyeye inmiştir. Bu gün bu işi yapan bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıdadır.

Bu makalemizde toprağın bir ustanın elinden hangi aşamalardan geçerek geçmişimizde çoğunlukla kullanılan günümüzde de nostalji olarak veya süsleme olarak kullanılan topraktan yapılmış kap kacak yapımını ve Testilerinin hazırlanışını Geçmişte bu işi yapmış bir ustanın ağzından kısaca sizlerin bilgisine sunacağız.

 Toprağın hazırlanışı

Sille yöresinin toprağı boz toprak olarak bilinir. Bu toprak katkısız kendi başına işlendiğinde toprağın yapısına bağlı olarak işlenme, kurutma ve pişirme aşamalarında hatalı çıkabilmektedir. İşlenme aşamasında rüzgar ve güneşin tesiriyle pişme aşamasında ateşin ani ve direk teması ile çatlama yapacağından dolayı içine sille taş ocakları mevkii ve bazı derelerden mil (ince kum) getirilip toprağın içine karıştırmak gerekir. Bu mil ileri aşamalarda, yapılan Testinin çatlamasını  ve hatalı çıkmasını önler . Bu arada toprağın ve mil in yabancı maddelerden arındırılması ve elenmesine rağmen sonraki aşamalarda içine karışan çakılların pişme aşamasında Testinin üzerinde kireç olarak ortaya çıkması yine çatlamalara sebep olabilmektedir. Sille yöresi toprağı nazik olduğundan her aşamasında dikkat edilmesi gerekir. Kamyon ile getirilen yaklaşık 10 metreküp toprak çamur çukuru olarak adlandırılan çukurun içine dökülür. Toprağın özelliğine göre değişmekle birlikte sille kırı ve Konya civarının toprağının üzerine yaklaşık 30 teneke mil atılır. ( Milin çok atılması toprağın kıvamını bozararak hem ustanın gerekli performansı göstermesini hemde yapılacak Testinin parlaklığını etkiler ayrıca ustanın elini yiyerek kanamasına yol açar). Toprağın üzerini tamamen kapatacak şekilde su ile doldurulur. Bu arada suyun toprağın her yanına işlemesi için uzun bir değnekle toprağın içine daldırılıp çıkarılarak suyun her tarafa nüfuz etmesi sağlanır. Sabah yapılan bu işlemin ardından yaklaşık 8-10 saat süre ile suyun toprağa tam işlemesi için dinlenmeye bırakılır.

Sille toprağı içindeki mil karışımından dolayı gözenekli bir yapıya sahip olduğundan içine konulan sıvı şeyleri serin tutar ve soğutur; Sille testisi soğutma özelliği ile tanınır. Sille ve Konya civarında killi toprak fazla yoktur. Killi toprak ihtiyacı Beyşehir veya Nevşehir civarından karşılanır.Killi toprak genellikle süs eşyaları yapımında ve gösterişli  kap kacak yapımında  kullanılır.

Çamurun hazırlanması

Çamurcu (çamuru yoğurup işlenecek hale getiren ve ustaya bunu sunan kişi ) Çamur çukuruna girerek ıslanan toprak ve mil i bir kenarından başlayıp karıştırarak ve çiğneyerek o gün kullanılacak kadar miktarı çamur çukurunun dışına çıkarır.

Çamur çukuru dışına çıkarılan çamur içinde kalmış olabilecek küçük çakıl ların ezilmesi için vals denilen bir motorun çevirdiği 2 silindir arasından geçirilir. Bu içindeki çakılın ezilmesi ve çamurun özleşmesini sağlar. Bundan sonra 3 gün boyunca aktarılıp çıplak ayakla  çiğnenerek gerekli kıvama gelmesi sağlanır. Çıplak ayakla çiğnemenin nedeni, içinde olabilecek çakılların ayak tarafından daha kolay hissedilmesindendir.  4. gün ustanın tezğahının önüne gelen çamur burada bir bez içine alınarak rüzgar ve sıcaktan korunup kuruması önlenir. Çamur buradan ustanın yanındaki sehpa üzerine çıkarılarak künte (yapılacak Testiye yetecek miktarda çamur) ler halinde ustanın sol tarafına sehpanın üzerine bırakılır.

Toprağın işlenip çamur haline getirilmesi her ne kadar 4 veya 5 günde içinde yapılıyorsa da geçmişte çamurun aylarca bekletildiği bilinmektedir. Çamur ne kadar çok bekletilip işlenirse yapılan malzeme o kadar güzel olduğu da tecrübe edilmiş bir gerçektir.

 

Testinin yapılması

Bu bölümde topraktan yapılan araç gereç ve kullanılan eşyalardan birisi olan testi yapımını sizlerle paylaşacağız. Topraktan yapılan diğer çeşitlerden de yapımdaki olan farklılıklarından  yeri geldikçe bahsedeceğiz.

Usta künteyi eline alarak tezgahın üzerinde dönen başlığın üzerine vurarak yapışmasını sağlar bu arada ayağı ile de bir mil vasıtası ile başlığa bağlı olan yuvarlak paneli iterek tezgahın hız kazanmasını sağlar. Başlığın üzerine vurulan künte tezgahın yan tarafında su dolu bir kabdan ellerini ıslatılarak avuç içleri ve baş parmaklar vasıtası ile düzgün bir merkezde dönecek şekilde başlığın ortasına getirilir. iki elin baş parmakları ile çamurun üst tarafına bastırılarak bir çanak şeklinde açılması sağlanır. Bir avuç su alınarak açılan çanağa atılır; Bu su çamurun kaygan hale gelmesini sağlar.  Sol el yumruk haline getirilerek çamurun aşağıya doğru delinmesi sağlanırken sağ el ile de aynı zamanda yukarıdan aşağıya doğru inilerek çamurun  düzgün şekillenmesi sağlanır. Çamura istenilen şekil verilinceye kadar içteki el ile dıştaki el aynı anda ve aynı noktada hareket etmek zorundadır. Ellerin içte ve dışta aynı noktada olmaması merkez kaç kuvveti etrafında dönen şeklin bozulmasına sebep olur. Testinin yapımı boyunca tüm aşamalarında ellerin devamlı ıslak olması ve gerekir.

Testinin tabanında gerekli kalınlık bırakıldıktan sonra eller aşağıdan yukarıya doğru yavaş , yavaş çıkartılarak ve gerekli kalınlık verilerek genişletme ve yükseltme işlemi başlar. Bu işlemi yaparken sol el içte ve sağ elde dışta sahtiyan (kareye yakın dikdörtgen şeklinde 2 kenarı inceltilmiş parmak geçmesi için ortası delik bir tahta parçası) ile Yeterli genişlik verilir. Yeterli genişliğe ulaşan testinin üst kısmı gene eller ve parmaklar ile daraltılarak boğaz kısmı istenilen uzunlukta ayarla nır.Tüm dış yüzey sahtiyan ile düzeltildiği için parlak ve pürüzsüz bir görünüme kavuşur. Testinin tezgah üzerindeki şekli tamamlanmış olduğundan usta tezgahı yavaşlatır ince bir tel ile testinin alt kısmından başlığın hemen üzerinden keserek testiyi tezgahın sağ tarafına ve ya önüne koyar. Usta tezgahın üzerinde kalan  çamur artıklarını yanındaki su kabının yanına toplar. Gılina  ( yapım işlemi boyunca ıslanmış özleşmiş çamur artıkları ) adı verilen bu artıkları kulp yapımında kullanır. Çamurcu bu testiyi alarak sergiye koyar. Testi fazla rüzgar almayan kapalı bir ortamda 3-4 saat tepsermesi kuruması beklenir. Bu müddet sonunda testiye kulp için çamur yuvarlanarak testiye eklenir bu işlemin yapılma zamanı testinin kurumasına göre ayarlanmalı fazla süre geçmesi halinde tam yapışmayabilir bu yüzden birleşme yeri çatlar veya kırılır. Sürenin çok kısa tutulması sebebi ile de yapıştırma esnasında testinin kulp yeri çökebilir. Sergide 1-2 gün bekleyen testi ızgaralara çıkarılır bazı işletmelerde  ızgara dan sonrada çivilere asılarak kuruyuncaya kadar bekletilir. Kurutma işlemi önce kapalı ortamda yapılmalı dar ağızlı malzemelerin kuruması biraz daha zor olduğundan direk güneşe çıkartılmamalı içi ile dışı aynı oranda kurumayacağından çatlaklıklar meydana gelebilir. Kurutma işlemi yazın 3-4 gün kışın ise 20-25 güne ulaşabilir.

Testinin pişirilmesi

Yeterli kuruması sağlanan testi hazırlanmış olan Fırına taşınır. Fırının tabandaki ızgara deliklerinin tam üzerine gelmeyecek şekilde sıralanır. Üst sıralarda da ağzı aşağıda olmayacak , birbirlerinin zayıf yerlerine basmayacak ve karnının üzerine gelmeyecek şekilde tepesine kadar doldurulur. Fırının kapısı tuğla ile kapatılarak hava almayacak şekilde sıvanır. Fırının üst kısmında kalan boşluklarda bacadan doldurularak yanmaya hazır hale getirilir. Kapının tam kapatılmaması ve sıvanmaması o kısımda testilerde renk bozuklukları ve pişme sorunlarının çıkmasına sebebiyet verir.

Fırının yanma bölümüne inilir yakacak tutuşturularak yanma işlemi başlatılır. Ateşin yanma gücü toprağın kalitesine göre değişim göstermekle beraber sille kırı ve Konya toprakları Nazik topraklar olduğu için pişme sırasında testilerin bir kısmı sakat ve kusurlu çıkabilir bu yüzden çeşni ( ilk bir saat içinde ateşin fazla yükselmeden  ve alevin bu zaman zarfında direk testiler ile temas etmemesini sağlamak daha sonra normal eteş gücüne ulaşmasını sağlamak gerekir.) denilen farklı bir pişirme şekli uygulanır. Bu usule uyulmadığı taktirde ilk anda ateş gücünün yüksek olması testilerde çatlamalara ve ateş algınlıklarına sebebiyet verir. Topam 4 saat civarında fırın yakılır. İlk bir saatten sonra ateş hızlandırılır bu sırada alevin yüksekliği 4-5 metreye kadar çıkabilir. Pişirme işlemi sona erince fırının soğuması beklenir. Bu Arada sıvanan kapı kısmı da açılarak soğuma hızlandırılabilir.  Daha sonra pişen testiler  ilk olarak bacadan başlanarak bir  kısmı alınır daha sonra kapıdan boşaltma işlemi yapılır.

 

İmalat Çeşitleri ve Kapasite

Sille de yapılan ve toprak işçiliği olarak bilinen sanat dalında yapılan kap kacak çeşitleri kulanım alanlarına göre değişmektedir.

Saklama kapları ,Yağ küpü ,peynir küpü, turşu küpü,kurma  balık küpü , su küpü , pekmez küpü , yoğurt çömleği  , Un küpü , Bakliyat türü yiyeceklerin saklandığı küp ,Ekmek Küpü ,Un küpü  …gibi görüldüğü gibi saklanacak, bekletilecek her şey için bir çeşit kap mutlaka vardır.

Çiçek saksısı çeşitleri ve reçine saksıları , Tandır çeşitleri ,Güveç çeşitleri ,Baca külanlıkları , baca küpleri  …..gibi farklı nitelikte çeşitli üretimler yapılmaktadır.Yapılan bu ürünlere kullanım amacına göre gerekirse sır yapılmaktadır. Sır genellikle bina dışında kullanılan ürünler veya içine yağlı cisimlerin konulacağı kaplar için yapılmaktadır. Bunlar da baca küpleri ve külanlıkları , herçeşit yağ küpleri ve yağ çömlekleri için uygulanmaktadır.         

Boğazlı mamullerde testi türleri  Testi, ikisi birlik, üçü birlik(bardak), ve dördü birlik (poçi) olarak adlandırılır.

Ebat olarak testi 46cm27cm , ikisi birlik 38cm 23cm , bardak  3320 , poçi 22cm 14cm dir.

Bir usta normal şartlarda günlük Testi 100, ikisi birlik 160 üçü birlik 300 adet işler. 1960 lı yıllarda bazı hızlı ustalar bu sayıların üzerine de çıkmışlar ve 160 olan ikisi birlik adetini 200 e çıkartmışlardır.

Poçi yi genellikle yeni yetişen ve stajer durumda olan kişiler işler. Poçi işleyenler , işleyeceği mamulün çamurunu da kendisi hazırlar.

Ağzı açık mamuller çömlek ve saksı çeşitlerinin genel adıdır.

Ağzı açık mamullerde genellikle timin adı verilen bir birim kullanılır. Ustalar timin hesabı ile çalıştıkları gibi esnafa yapılan satışlar da timin hesabı ile yapılmaktadır. Bir ustanın günlük işleyeceği testi adeti 100 kabul edilir. Bir testi eşi saksı 10 timin eder. Bir ustanın günlük 10100 = 1000 timin mal işleyeceğini düşünürsek bunun bir kısmını testi eşi saksı bir kısmın ikisi birlik eşi saksı işleyebilir. 

Çömlekler (küpler)  Standard olarak 1, 2, 3,  5, 7, 10, 20, 25, 40, 60 timin olarak imal edilmektedir.

Çömlekler aynı zamanda 1 li, 2 li, 3 lü,  5 li, 7 li, 10 lu, 20 li, 25 li, 40 lı, 60 lı olarak adlandırılır. Bunların dışında  isteğe göre 15 lik (1,5 testilik) mamullerde işlenebilmektedir.

Saksının birlisi (testi ayarı), ikilisi (ikisi birlik ayarı), üçlüsü ( üçü birlik eşi ) en küçüğüne de beşli (beşi birlik eşi)  saksılar üretilmektedir.  Beşibirlik saksılardan bir usta günlük 500 adet yapabilir ve ebat olarak yaklaşık 15cm x 15cm abatlarında dördü birlik saksı 17cm x 17cm ebatlarında, üçü birlik saksı 23cm x 23cm ebatlarında ikisi birlik saksı 30cm x 30cm ebatlarında, birlik veya testi eşi saksı olarak adlandırılan saksı  ise 40cm x 40cm ebatlarında üretilmektedir.

Su bardağı olarak kullanılan su içme kabına karpuz eki denilir. Bir timin çömleğin yaklaşık yarısı kadar ve kulplu olur. Bu tür mamuller ölçüye girmez. Kulplu olduğu için genellikle ölçüye girmez yani diğer mamullerde olduğu gibi şu kadar adet üretilir diyemeyiz çünkü bunların kulpu sonradan vurulduğu için bir mamule iki kez işlem yapılmış olur.

Su yolları için yapılan su künklerini ebatlarına göre değişmesine rağmen bir usta günlük 200 adet civarında yapmaktadır. Bunlar birbirlerinin içine girmesi  için bir tarafı geniş bir tarafı dar olarak işlenirdi. Bu künkler  birbirinin içine yerleştirilerek horasan denilen ve kumla karıştırılan beyaz bir madde ile yapıştırılırdı.

Baca künkü ve maltız künkü olarak imal edilen künglerden günde 300 adet işlenirdi. Baca ve maltız künkleri her iki tarafı aynı genişlikte olur ve boyları ise su künklerine göre daha kısa olurdu.

 

Sille de yapılan toprak işçiliği imalat çeşitleri
Çölmek çeşitleri	Birli	İkili	Üçlü	Dörtlü	Beşli
Küp Çeşitleri		İkili	Üçlü	Dörtlü	Curalı
Saksı Çeşitleri	Birli
Künk
Tandır

Bir ustanın günlük yaptığı imalat (ortalama)
Mamül ismi	Adet/Gün
Üçlü Bardak	300
Testi	100
İkisi Birlik	200
Üçü birlik	300
İkili küp	50
Üçlü küp	35
Dörtlü küp	25
Birli saksı	100